بیت کوین، اولین ارز دیجیتال غیرمتمرکز جهان، در سراسر جهان توجهات زیادی را به خود جلب کرده است. با اذعان به اینکه این پول همچنین اولین شکل پول بدون مرز و غیرسیاسی در تاریخ است، اجتناب از این موضوع که آیا می‌توان از آن به‌طور قانونی استفاده کرد یا خیر، دشوار است.
شایان‌ذکر است که مهم نیست چه کسی می‌گوید شما نمی‌توانید از بیت کوین استفاده کنید، ماهیت غیرمتمرکز آن تضمین می‌کند که هیچ‌کس نمی‌تواند شمارا از استفاده از آن منع کند. به‌عنوان یک پاسخ کلی، بیت کوین را می‌توان در هرجایی در صورت داشتن دسترسی به شبکه اینترنت استفاده کرد.
این مقاله دارای فایل صوتی (پادکست) میباشد
بااین‌حال، برخی کشورها مانند بیت کوین را کاملاً غیرقانونی اعلام کرده‌اند. برخی از کشورها نیز ارزهای دیجیتال ویژه خود را منتشر کرده‌اند.
مشکل ممنوع کردن چیزی مانند بیت کوین (که به‌راحتی نمی‌توان آن را سانسور کرد) از یک منطقه جغرافیایی این است که تلاش برای اجرای چنین ممنوعیتی بسیار دشوار است. بیشترین محدودیت‌هایی که می‌توان انجام داد این است که سعی کنند مردم را از استفاده از آن با تهدید به برخی عواقب منصرف کنند، اما به دلیل غیرمتمرکز بودن بیت کوین، نمی‌توانند از استفاده از آن جلوگیری کنند.
اما، به‌طورکلی، ارسال، دریافت، استخراج و به‌طورکلی استفاده از بیت کوین در اکثر کشورهای سراسر جهان قانونی است.
آیا معاملات با بیت کوین قانونی است؟
مناقصه قانونی به‌عنوان پولی تعریف می‌شود که باید به‌عنوان پرداخت بدهی در حوزه قضایی که پرداخت در آن انجام می‌شود پذیرفته شود. ازآنجاکه بیت کوین توسط هیچ دولتی به‌عنوان ارز قانونی به رسمیت شناخته نمی‌شود، تنها در صورتی می‌توان از آن به‌عنوان پرداخت استفاده کرد که هر دو طرف معامله با استفاده از آن به‌عنوان نوعی پرداخت موافقت کنند.
فناوری‌های جدید اغلب به‌اشتباه معرفی می‌شوند و به‌اشتباه درک می‌شوند، همان‌طور که خود اینترنت در روزهای اولیه چنین بود. برخی از کشورهای جهان اول، مانند ایالات‌متحده، کانادا و بیشتر اروپا، رویکرد «صبر کن و ببین» را برای بیت کوین در نظر گرفته‌اند و آن را ممنوع نکرده‌اند، اما در تنظیم آن به‌عنوان یک فناوری مالی قانونی کند هستند.
خط خاکستری در این طبقه‌بندی‌های قانونی همان چیزی است که بیت کوین در نظر گرفته می‌شود. نهادهای نظارتی در سرتاسر جهان هرکدام به بیت کوین طبقه‌بندی قانونی خود را بر اساس آنچه فکر می‌کنند داده‌اند. مشکل زمانی به وجود می‌آید که هر نهاد نظارتی دیدگاه خود را در مورد طبقه‌بندی ارز دیجیتال داشته باشد.
به‌عنوان‌مثال، در ایالات‌متحده، وزارت خزانه‌داری بیت کوین را به‌عنوان یک “ارز مجازی” طبقه‌بندی می‌کند. کمیسیون معاملات آتی کالا، بیت کوین را به‌عنوان یک کالا طبقه‌بندی می‌کند و سرویس درآمد داخلی بیت کوین را به‌عنوان دارایی طبقه‌بندی می‌کند.
همه این سازمان‌ها دلایل خود را برای طبقه‌بندی ارز دیجیتال به روشی که انجام می‌دهند، دارند، اما این واقعیت که بارها متفاوت طبقه‌بندی می‌شود، یک‌چیز را نشان می‌دهد: هیچ‌کس حاضر نیست بر روی تعریف دقیق بیت کوین توافق کند.
آیا بیت کوین در ایران قانونی است؟
هم بله هم نه. درواقع پاسخ این سؤال بستگی به این دارد که به دنبال انجام چه‌کاری باشید. سرمایه‌گذاری و نگهداری بیت کوین در ایران برای افراد حقیقی ازنظر قانونی هیچ منعی ندارد، اما اگر قصد فعالیت گسترده تجاری یا راه‌اندازی یک کسب‌وکار مرتبط با بیت کوین را داشته باشید موضوع فرق می‌کند.
بیت کوین در ایران هنوز به‌طور کامل به رسمیت شناخته‌نشده است، اما سرمایه‌گذاری، نگهداری یا استفاده از بیت کوین در کشور جرم هم نیست.
طبق ماده ۲ قانون مجازات عمومی، «هر فعل یا ترک فعل که مطابق قانون قابل مجازات یا مستلزم اقدامات تأمینی یا تربیتی باشد جرم محسوب است و هیچ امری را نمی‌توان جرم دانست مگر آنکه به‌موجب قانون برای آن مجازات یا اقدامات تأمینی یا تربیتی تعیین‌شده باشد.
بنابراین، به دلیل عدم وجود مجازات برای خریدوفروش ارزهای دیجیتال یا نگهداری بیت کوین در زمان نگارش این مطلب، نمی‌توان این اعمال را جرم دانست.
آیا راه‌اندازی کسب‌وکار در فضای بیت کوین قانونی است؟
تعدادی از صرافی‌های رمز ارز و پلتفرم‌های پرداخت ارزهای رمزنگاری در حال حاضر در ایران فعالیت دارند. البته تاکنون به‌صورت رسمی اجازه کار یا پروانۀ کار برای این شرکت‌ها صادر نگردیده است. بانک مرکزی نیز اعلان رسمی جهت اشتغال قانونی صرافی‌ها و پلتفرم‌ها نداشته است.
صرافی‌ها در ایران در حال حاضر به شکلی غیررسمی مبادله بیت کوین دارند. پایه قیمت‌گذاری بیت کوین همان قیمت در بازار‌های بین‌المللی میباشد. صرافی حدود ۵ درصد به‌عنوان حق‌العمل برای خود کسر کرده و مابقی مبلغ را در واحد ریال به‌حساب درخواست‌کننده واریز می‌کنند.
درنهایت می‌توان چنین برداشت کرد که مبادله و ذخیره بیت کوین بین کاربران و مردم جرم شناخته نمی‌شود، ولی در ابعاد وسیع و حوزه‌های کلان مالی در کشور، تاکنون مجوز ویژه‌ای صادر نگردیده است.
